પહેલગામ આતંકી હુમલામાં 26 નિર્દોષ નાગરિકોનાં મોત થયા બાદ ભારત-પાકિસ્તાન વચ્ચે સરહદ સ્થિતિ ગંભીર બનતી જાય છે તે સમયે સરકારે 7મી મે, 2025ના રોજ ગુજરાતનાં 19 શહેરની સાથે દેશનાં 244 શહેરમાં મોકડ્રિલ યોજવાનો નિર્ણય કર્યો છે, જેની તૈયારીઓ આરંભી દેવામાં આવી છે.
સિવિલ ડિફેન્સ ડિસ્ટ્રિક્ટને 3 કેટેગરીમાં વહેંચવામાં આવ્યાં
સિવિલ ડિફેન્સ ડિસ્ટ્રિક્ટને તેના ઇમ્પોર્ટન્સ અથવા સેન્સેટિવિટીના આધાર પર 3 કેટેગરીમાં વહેંચવામાં આવ્યાં છે. કેટેગરી 1માં તે ડિસ્ટ્રિક્ટ છે, જે સૌથી સેન્સેટિવ છે. ગુજરાતમાં આવાં ડિસ્ટ્રિક્ટની સંખ્યા 3 છે. જ્યારે કેટેગરીમાં 2માં 10 અને કેટેગરી 3માં 6 ડિસ્ટ્રિક્ટનો સમાવેશ થાય છે.
ગૃહ મંત્રાલયે યુદ્ધ જેવી પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવા માટે 7 મેના રોજ ઘણા રાજ્યોમાં મોક ડ્રીલ યોજવા સૂચના આપી છે. વિદ્યાર્થીઓ અને નાગરિક સંરક્ષણને ખાસ તાલીમ આપવામાં આવશે. કટોકટીની સ્થિતિમાં નાગરિકોની સલામતી સુનિશ્ચિત કરવા માટે મોક ડ્રીલ એક મહત્વપૂર્ણ રીત છે. જાણો કે આ કટોકટીની પરિસ્થિતિઓમાં મદદરૂપ થઈ શકે છે. જો 7 મેએ અચાનક કોઈ ભારે અને ડરામણો અવાજ સંભળાય તો ડરશો નહીં. આ કોઈ ઈમરજન્સી સ્થિતિ નહીં, પરંતુ એક મોકડ્રીલ એટલે કે યુદ્ધ જેવી સ્થિતિની તૈયારીનો અભ્યાસ છે. આ દરમિયાન ‘યુદ્ધવાળું સાયરન’ વાગશે, જેથી લોકોને જણાવી શકાય કે યુદ્ધ કે હવાઈ હુમલા જેવી સ્થિતિમાં શું કરવાનું હોય છે?
આ સાયરન સામાન્ય રીતે વહીવટી ઇમારતો, પોલીસ મુખ્યાલય, ફાયર સ્ટેશન, લશ્કરી થાણા અને શહેરના ભીડભાડવાળા વિસ્તારોમાં ઊંચાઈએ સ્થાપિત કરવામાં આવે છે. તેમનો હેતુ સાયરનનો અવાજ શક્ય તેટલા દૂર સુધી પહોંચે તેવો છે. આ ખાસ કરીને દિલ્હી-નોઈડા જેવા મોટા શહેરોમાં સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાં સ્થાપિત કરી શકાય છે. તે દેશના દરેક શહેરમાં સ્થાપિત કરી શકાય છે. યુદ્ધના સાયરનનો અવાજ ખૂબ જ જોરથી સંભળાય છે. સામાન્ય રીતે તે 2-5 કિલોમીટરની રેન્જ સુધી સાંભળી શકાય છે. અવાજમાં એક ચક્રીય પેટર્ન છે. એટલે કે, તે ધીમે ધીમે વધે છે, પછી ઘટે છે અને આ ક્રમ થોડી મિનિટો સુધી ચાલુ રહે છે. જ્યારે એમ્બ્યુલન્સ સાયરન 110-120 ડેસિબલનો અવાજ કરે છે, ત્યારે યુદ્ધ સાયરન 120-140 ડેસિબલનો અવાજ કરે છે.
સાયરન વાગવાનો અર્થ એ છે કે લોકોએ તાત્કાલિક સલામત સ્થળોએ ખસી જવું જોઈએ. પરંતુ મોક ડ્રીલ દરમિયાન ગભરાશો નહીં. ખુલ્લા વિસ્તારોથી દૂર રહો. ઘરો અથવા સુરક્ષિત ઇમારતોની અંદર જાઓ. ટીવી, રેડિયો અને સરકારી ચેતવણીઓ પર ધ્યાન આપો. અફવાઓથી દૂર રહો અને વહીવટીતંત્રની સૂચનાઓનું પાલન કરો.
વાસ્તવિક યુદ્ધ જેવી પરિસ્થિતિમાં, પહેલા સાયરન વાગ્યા પછી 5 થી 10 મિનિટની અંદર સલામત સ્થળે પહોંચવું પડે છે. આ જ કારણ છે કે લોકોને ઝડપથી અને શાંતિથી બહાર નીકળવાનું શીખવવા માટે મોકડ્રિલનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
બ્લેકઆઉટ એટલે શું?
યુદ્ધના સમયે બ્લેકઆઉટ એક એવી વ્યૂહનીતિ છે, જેમાં કૃત્રિમ પ્રકાશને ન્યૂનતમ કરી દેવામાં આવે છે. જેથી દુશ્મનના વિમાન અથવા સબમરીનને નિશાનો શોધવામાં મુશ્કેલી થાય. બ્લેકઆઉટ નિમય ઘર, કારખાના, દુકાન અને વાહનોના પ્રકાશને નિયંત્રિત કરે છે. જેમાં બારીને ઢાંકવું, સ્ટ્રીટ લાઇટ બંધ કરવી, વાહનોની હેડલાઇટ પર કાળો રંગ અથવા માસ્ક લગાવવાનો સમાવેશ થાય છે.
