જો તમે રોજબરોજના પેમેન્ટ્સ માટે યુનિફાઇડ પેમેન્ટ્સ ઇન્ટરફેસ (UPI) નો ઉપયોગ કરતા હો, જેમ કે તમારા ઉબેર ડ્રાઇવર માટે પેમેન્ટ કરવું, ઓનલાઇન શોપિંગ કરવું કે રસ્તાના ચા માટે પેમેન્ટ કરવું, તો તમે જોવા મળ્યું હશે કે દરેક ટ્રાંઝેક્શન માટે તમારા UPI એપ પર એક ટ્રાંઝેક્શન આઈડી જનરેટ થાય છે. આ આઈડી સામાન્ય રીતે અક્ષરો અને સંખ્યાઓ (alphanumeric)નું મિશ્રણ હોય છે, પરંતુ કેટલાક વખતમાં તેમાં સ્પેશ્યલ કૅરેક્ટર્સ પણ હોય છે.
આમ હવે, 1 ફેબ્રુઆરી 2025થી, કોઈ પણ ટ્રાંઝેક્શન આઈડીમાં ખાસ ચિહ્ન (special characters) હશે તો તે સિસ્ટમ દ્વારા રિજેક્ટ કરવામાં આવશે.
અલફાન્યુમેરિક આઈડી ફરજિયાત
નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (NPCI) દ્વારા 9 જાન્યુઆરી 2025ના રોજ એક પરિપત્ર બહાર પાડવામાં આવ્યો છે. તેમાં UPI માટે ફક્ત અક્ષરો અને સંખ્યાઓનો ઉપયોગ કરીને જ ટ્રાંઝેક્શન આઈડી જનરેટ કરવાની સલાહ આપવામાં આવી છે.
NPCI એ નોંધ્યું કે મોટાભાગના પ્લેયર્સ આ નિયમનું પાલન કરી રહ્યા છે, પરંતુ કેટલાક પ્લેયર્સ હજુ બાકી છે. એ જ કારણે ફેબ્રુઆરી 1 પછી કોઈ પણ સ્પેશ્યલ કૅરેક્ટર ધરાવતા ટ્રાંઝેક્શન આઈડીને સ્વીકારવામાં નહીં આવે.
UPI પેમેન્ટની ઝડપથી વધતી લોકપ્રિયતા
UPI પેમેન્ટ્સ 2016ની નોટબંધી પછી ખૂબ ઝડપથી લોકપ્રિય થયા છે. ડિસેમ્બર 2024માં કુલ 16.73 બિલિયન ટ્રાંઝેક્શન નોંધાયા, જે નવેમ્બર 2024 કરતા 8% વધારે છે (15.48 બિલિયન).
ડિસેમ્બરમાં પેમેન્ટની કુલ કિંમત ₹23.25 લાખ કરોડ રહી હતી, જે નવેમ્બરના ₹21.55 લાખ કરોડ કરતા વધારે છે.
‘જમ્પડ ડિપોઝિટ સ્કેમ’ અંગે ચિંતા ન રાખો – NPCI
નવાં પ્રકારના ઓનલાઈન ફ્રોડ અંગે પણ નોંધ લેવામાં આવી છે, જેને ‘જમ્પડ ડિપોઝિટ સ્કેમ’ કહેવામાં આવે છે. તેમાં ફ્રોડસ્ટર્સ યૂઝર્સના અકાઉન્ટમાં નાનું ડિપોઝિટ કરી પ્રલોભન આપીને વધુ મોટા પેમેન્ટ માટે માન્યતા મેળવવાનો પ્રયાસ કરે છે.
તે અંગે NPCI એ સ્પષ્ટતા કરી છે કે આ પ્રકારના કિસ્સાઓ UPI પ્લેટફોર્મ પર નોંધાયા નથી.
NPCIએ એક નિવેદનમાં કહ્યું:
“એક યુઝર દ્વારા માત્ર UPI એપ ખોલવું તે ટ્રાંઝેક્શન માટે મંજૂરી આપી દેતું નથી. પેમેન્ટ રિક્વેસ્ટને યૂઝર દ્વારા UPI PIN દાખલ કર્યા વગર કોઈ પણ ટ્રાંઝેક્શન શક્ય નથી.”
આ માટે સલાહ:
- તમારા ખાતામાં અચાનક આવેલા નાણા અંગે સાવધ રહેવું.
- ક્યારેય અજાણ્યા પેમેન્ટ રિક્વેસ્ટને સ્વીકારવી નહીં.
- UPI PIN કોઇને પણ શેયર ન કરવો.
UPIનો સુરક્ષિત અને સમજદારી પૂર્વક ઉપયોગ કરો.
