ઉત્તરાખંડમાં 13 જિલ્લાઓ છે. આ તમામ 13 જિલ્લાઓમાંથી ડઝનેક નદીઓ મેદાનોમાં વહે છે. તમને જાણીને આશ્ચર્ય થશે કે 13 માંથી 11 જિલ્લાઓમાં વહેતી 12 મોટી નદીઓ પર નાના અને મોટા 32 થી વધુ ડેમ અને પાવર પ્રોજેક્ટ્સ બનાવવામાં આવ્યા છે. રવિવારે ગ્લેશિયર ફાટવાને કારણે સર્જાયેલી વિનાશને લઈને વૈજ્ઞાનિકો અને પર્યાવરણવિદો હવે ચિંતિત છે.
નિષ્ણાતોને ડર છે કે જો આ રીતે હિમાલયના ઉપરના ક્ષેત્રમાં હલચલ આવે તો તે સમય દૂર નથી જ્યારે ઉત્તરાખંડનું અસ્તિત્વ બંધ થઈ શકે. કારણ કે અહીંના ડેમ અને પ્રોજેક્ટ વોટર બોમ્બ જેવા છે. તેમના વિસ્ફોટને કારણે મોટો ભય છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે સરકારોએ હવે જે પ્રોજેક્ટ્સ ચાલી રહ્યા છે તેની પ્રકૃતિ પર ધ્યાન આપવું જોઈએ. વૈજ્ઞાનિકોઓનું માનવું છે કે હવે નાના ડેમ બનવા જોઈએ.
ઉત્તરાખંડના ઉત્તરકાશીમાં ભુકંપ થયો હતો કે નહીં. અથવા કેદારનાથનો પૂર હતો. અથવા તેહરી ડેમ પ્રોજેક્ટથી પ્રભાવિત આખો વિસ્તાર અને હવે ધૌલીગાંગા હિમપ્રપાત દુર્ઘટના પછી, સવાલો ઉભા થઈ રહ્યા છે કે ઉત્તરાખંડમાં આ પ્રોજેક્ટ્સની પ્રકૃતિની સમીક્ષા થવી જોઇએ કે નહીં. સેન્ટર ફોર સાયન્સ એન્ડ એન્વાયર્નમેન્ટના ક્લાઇમેટ ચેન્જ વિંગના વડા સમ્રાટ સેનગુપ્તા કહે છે કે, ચોક્કસપણે સમય આવી ગયો છે કે આપણે ઉત્તરાખંડમાં આ પ્રોજેક્ટ્સની વાસ્તવિક પ્રકૃતિ શું છે તેનો વિચાર કરવો જોઇએ.
સેનગુપ્તા કહે છે કે તે ડેમની વિરુદ્ધ નથી. વિકાસશીલ દેશમાં વીજ પ્રોજેક્ટ્સ થવું આવશ્યક છે. આપણી પાસે જેટલા પ્રાકૃતિક સંસાધનો છે, તેટલા જ આપણે વિકાસના માર્ગે આગળ વધવા સક્ષમ બનીશું. પરંતુ મોટો પ્રશ્ર્ન એ છે કે અમે તે પ્રોજેક્ટ્સ કેવી રીતે ચલાવી રહ્યા છીએ.
