સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ અને ઈન્ટરનેટ પરની અન્ય વેબસાઈટ્સે હવે એ સુનિરૂતિ કરવું પડશે કે પીઆઇબી એટલે કે પ્રેસ ઈન્ફોર્મેશન બ્યુરો દ્વારા ‘ફેક ન્યૂઝ’ તરીકે જાહેર કરવામાં આવેલ આવા લેખો અથવા અન્ય કોઈપણ સામગ્રીને તાત્કાલિક અસરથી દૂર કરવામાં આવે. આવી પોસ્ટ માટે પીઆઇબી દ્વારા સંબંધિત પ્લેટફોર્મને એલર્ટ કરવામાં આવશે. આઇટી મંત્રાલયે ગુરુવારે નવા નિયમોને મંજૂરી આપી છે, જે અંતર્ગત ફેસબુક, ટ્વિટર, ગૂગલને ફેક્ટ-ચેક કરવા અને કેન્દ્ર સરકાર વિરુદ્ધ ચાલી રહેલા ખોટા, ખોટા અથવા ગેરમાર્ગે દોરનારા સમાચારને દૂર કરવા માટે કહી શકે છે. જો તેઓ આમ નહીં કરે તો તેમને નિયમો હેઠળ કાર્યવાહીનો સામનો કરવો પડશે. આ ફેરફાર ઈંઝ નિયમો, 2021માં ‘ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી (ઇન્ટરમીડિયેટ ગાઇડલાઇન્સ અને ડિજિટલ મીડિયા કોડ ઓફ ક્ધડક્ટ) એમેન્ડમેન્ટ રૂલ્સ, 2023: દ્વારા કરવામાં આવ્યો છે. આ ફેરફારો ગઇકાલે સાંજે મંત્રાલય દ્વારા પણ સૂચિત કરવામાં આવ્યા છે.
માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલયના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, પીઆઇબીની ફેકટ ચેક ટીમ સંબંધિત સરકારી વિભાગોનો સંપર્ક કરીને તેમના મંતવ્યો મેળવશે કે શું સમાચાર નકલી છે કે નહીં અને તે મુજબ આગળનો નિર્ણય લેશે. જો કંપનીઓ પીઆઇબી ફેક્ટ-ચેક ટીમ’ના આદેશનું પાલન કરવાનો ઇનકાર કરે છે, તો તેઓ તેમની ‘સેફ હાર્બર ઇમ્યુનિટી’ ગુમાવશે, જે તેમને તેમના પ્લેટફોર્મ પર વપરાશકર્તાઓ દ્વારા પોસ્ટ કરવામાં આવેલી કોઈપણ કપટ અથવા ખોટી સામગ્રી સામે રક્ષણની ખાતરી આપે છે. આઇટી અને ઇલેક્ટ્રોનિક્સ રાજય મંત્રી રાજીવ ચંદ્રશેખરે આ વિશે માહિતી આપી હતી. તેમણે કહ્યું કે આ પગલા પાછળનો હેતુ મીડિયાને સેન્સર કરવાનો નથી, પરંતુ સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પર કોઈપણ નકલી અથવા ભ્રામક માહિતીના પ્રસારને રોકવાનો છે. કેન્દ્રીય મંત્રીના જણાવ્યા અનુસાર, હાલમાં પીઆઇબીમાં કોઈ ફેક્ટ ચેકિંગ યુનિટ નથી અને તેને નવા નિયમો મુજબ બનાવવાની જરૂર પડશે. રાજીવ ચંદ્રશેખરના જણાવ્યા અનુસાર, પીબીઆઇ ફેક્ટ ચેક યુનિટની જવાબદારી પણ નક્કી કરવામાં આવશે અને તેની કાર્ય પ્રક્રિયા તૈયાર થઈ જશે. તેમણે કહ્યું કે કેન્દ્ર સરકાર તરફથી ખોટી માહિતીનો સામનો કરવાનો આ સ્પષ્ટ અને પ્રમાણિક પ્રયાસ છે. કેન્દ્રીય મંત્રીએ કહ્યું, ‘હું તમને ખાતરી આપું છું કે તે પહેલા કરતા બહુ અલગ નહીં હોય, જયાં પીઆઇબી ફેક્ટ ચેક યુનિટ સરકારી વિભાગ પ્રકારની સંસ્થા હશે. અમે ચોક્કસપણે તથ્યોને વિશ્ર્વસનિય રીતે ચકાસવા માંગીએ છીએ. અને તે માત્ર સરકાર માટે જ નહીં, પરંતુ તે મધ્યસ્થી માટે પણ ફાયદાકારક છે જે તે ચોક્કસ હકીકત તપાસ પર આધાર રાખે છે.એ તેનો વિરોધ કર્યો હતો. એડિટર્સ ગિલ્ડે કહ્યું કે ‘ફેક ન્યૂઝ’ નક્કી કરવાનો નિર્ણય સરકારના હાથમાં ન હોઈ શકે, જો તે કરશે તો તે પ્રેસની સેન્સરશિપમાં પરિણમશે.
