ચીનને પાઠ ભણાવવા આર્થિક સ્ટ્રાઇકની તૈયારી

ચીન તેની વિસ્તરણવાદી નીતિઓથી બચી રહ્યું નથી. ડ્રેગનનો તેના લગભગ તમામ પડોશી દેશો સાથે સરહદ વિવાદ છે. હાલમાં જ અરુણાચલ પ્રદેશના તવાંગ સેક્ટરમાં ચીની સૈનિકોએ ભારતીય સીમામાં ઘૂસવાનો -યાસ કર્યો હતો. જોકે, ભારતીય જવાનોએ તેમને ભગાડ્યા હતા. કેન્દ્ર સરકારે હવે ડ્રેગન સામે મોટા આર્થિક નિર્ણયો લેવાનું મન બનાવી લીધું છે. તેની અસર વર્ષ 2023-24 માટે સંસદમાં રજૂ થનારા બજેટ પર પણ જોવા મળી શકે છે. આ બજેટમાં ચીનથી ભારતની આયાત નિર્ભરતા ઘટાડવાના પગલાંની જાહેરાત કરવામાં આવી શકે છે. ‘આત્મનિર્ભર ભારત’ના અભિયાનને આગળ વધારતા મોદી સરકાર આકરા નિર્ણયો લઈ શકે છે. આ બાબતથી વાકેફ બે અધિકારીઓએ આ માહિતી આપી છે.

કેન્દ્ર સરકારના આ નિર્ણયથી ભારતમાં સીધા આયાત થતા ચીનમાં ઉત્પાદિત સામાનના પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ લાગી શકે છે. ચીન માટે આ સર્જિકલ સ્ટ્રાઈકથી ઓછું નહીં હોય, કારણ કે ભારત ચીનના સામાન માટે મોટું બજાર છે. જો કે, ભારત તેના પડોશી દેશોમાંથી કાચો માલ આયાત કરવાનું ચાલુ રાખશે. એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, ચીનમાં ફિનિશ્ડ ઉત્પાદનોના પ્રવાહને ચકાસવાનો એક માર્ગ કસ્ટમ ડ્યુટીની પુન: તપાસ કરવાનો છે. ઘણી વસ્તુઓ પર કસ્ટમ્સ ડ્યુટી પુન:ગઠિત થવાની અપેક્ષા છે. તેમાં વધારો કરવાનું વિચારી શકાય. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે સરકાર આ બજેટમાં તેના ‘મેક ઇન ઇન્ડિયા’ અભિયાનને પણ પ્રોત્સાહિત કરી શકે છે. ભારતીય કંપનીઓ અને સરકારી વિભાગોએ અત્યાર સુધીમાં 100 થી વધુ ચીની ઉત્પાદનો પર પ્રતિબંધ મૂકયો છે. આમાં પોલિએસ્ટર યાર્ન, ઓપ્ટિકલ ફાઇબર, સોલર સેલ, વિનાઇલ ટાઇલ્સ, સેકરિન, ઓપ્થાલ્મિક લેન્સ, વિવિધ સ્ટીલની વસ્તુઓ, રસાયણો, સિરામિક્સ,

ટેબલવેર, રસોડાનાં વાસણો, કાચનાં વાસણો, એલ્યુમિનિયમ ફોઇલ અને ફાર્માસ્યુટિકલ ફોમ્ર્યુલેશન જેમ કે એમોક્સિસિલિન અને ઓફલોક્સાસીનનો સમાવેશ થાય છે. અન્ય એક અધિકારીએ કહ્યું કે ચીન વિરુદ્ધ યોગ્ય કાર્યવાહી પર ગંભીરતાથી વિચાર કરવામાં આવી રહ્યો છે. આ બજેટમાં આ સમસ્યાનું નિરાકરણ આવશે તેવી અપેક્ષા છે. તેમણે કહ્યું, ‘તાજેતરમાં ચીનમાંથી આયાતમાં ઘટાડો થયો છે. વૈશ્વિક સ્તરે માંગના અભાવને કારણે કિંમતોમાં ઘટાડો પણ એક કારણ હોઈ શકે છે. સરકારની આત્મનિર્ભર ભારત નીતિએ પણ આમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી છે. તમને જણાવી દઈએ કે વાણિજ્ય મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર, ઓક્ટોબર 2022માં ચીનથી ભારતની સામાનની આયાત 9.73% ઘટીને ઼7.85 બિલિયન થઈ ગઈ છે. એક વર્ષ અગાઉના સમાન મહિનામાં તે ઼8.7 બિલિયન હતું. નિષ્ણાતોએ જણાવ્યું હતું કે સ્થાનિક ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સરકારની વેપાર નીતિ અને ઉત્પાદન-લિંક્ડ ઇન્સેન્ટિવ યોજના ચીન પર વધુ પડતી નિર્ભરતા ઘટાડવામાં સારી રીતે કામ કરી રહી છે. તેઓ કહે છે કે બજેટ આક્રમક રીતે સમાન નીતિ રેખાને અનુસરી શકે છે.

એક વિશ્વસનીય સપ્લાયર તરીકે, ફેડરેશન ઑફ ઇન્ડિયન એક્સપોર્ટ ઑર્ગેનાઇઝેશનના ડિરેક્ટર જનરલ અને ચીફ એક્ઝિકયુટિવ ઑફિસરે જણાવ્યું હતું કે છેલ્લા એક વર્ષમાં (એપ્રિલ-સપ્ટેમ્બર 2022 થી 21 સમાન સમયગાળામાં) ભારતની આયાતમાં ચીનનો હિસ્સો છે. ઘટાડો હતો. ઘણા વિસ્તારોમાં, પુરવઠાના વૈકલ્પિકસ્ત્રોતો ગોઠવવામાં આવ્યા છે કારણ કે ચીન, તેની શૂન્ય કોવિડ નીતિ સાથે, ધ્યાનમાં લેવામાં આવ્યું ન હતું. તેમણે કહ્યું કે ચીનમાંથી ભારતની આયાતની મુખ્ય વસ્તુઓ ઈલેક્ટ્રોનિક્સ, ઈલેક્ટ્રીકલ સામાન અને મશીનરી છે અને તમામને સ્થાનિક ક્ષમતાઓ વિકસાવવા માટે ઙકઈં હેઠળ આવરી લેવામાં આવી છે. ઙકઈં એ નિકાસમાં વધારો કરતી વખતે કેટલીક ઈલેક્ટ્રોનિક્સ પ્રોડક્ટ્સમાં આયાત ઘટાડી છે. ક્ધસલ્ટન્સી ફર્મ પ્રાઈમસ પાર્ટનર્સના સહ-સ્થાપક અને સીઈઓ નિલય વર્માએ જણાવ્યું હતું કે ભારતને માત્ર ટેરિફ અને નોન-ટેરિફ શાસનની આસપાસ વધારાના ટૂંકા ગાળાના પગલાંની જરૂર નથી, પરંતુ વિશ્વસનીય સપ્લાય ચેઈન સ્થાપિત કરવા માટે લાંબા ગાળાની વ્યૂહરચના પણ જોઈએ છે. ડમ્પ કરેલા માલને ઓળખવા અને તેની સામે પગલાં લેવાના સક્રિય અભિગમે ટૂંકા ગાળામાં થોડી સફળતા દર્શાવી છે. ભારત ચીનની આયાત પર નિર્ભરતા ઘટાડી શકે છે: ઙઇંઉ ચેમ્બર ઓફ કોમર્સ એન્ડ ઈન્ડસ્ટ્રીના પ્રમુખ સાકેત દાલમિયાએ સસ્તા પરંતુ નબળી ગુણવત્તાવાળા ચાઈનીઝ માલના ડમ્પિંગ પર ચિંતા વ્યક્ત કરતા કહ્યું કે ભારતીય ઉદ્યોગ સરકારની આત્મનિર્ભર ભારતની નીતિ સાથે જોડાયેલો છે. ઙઇંઉઈઈઈં દ્વારા કરાયેલા અભ્યાસને ટાંકીને તેમણે કહ્યું કે, લગભગ 36 પેટા-ક્ષેત્રો છે જ્યાં ભારત ચીનની આયાત પરની તેની નિર્ભરતા ઘટાડી શકે છે. આ ક્ષેત્રોની કુલ આયાત લગભગ 35 અબજ ડોલર છે.