બ્યુરો ઓફ ઇન્ડિયન સ્ટાન્ડર્ડ્સ (BIS) દ્વારા દેશમાં મનસ્વી રીતે અમલમાં મુકવામાં આવેલી ફરજિયાત હોલમાર્કિંગ પ્રક્રિયાના વિરોધમાં જ્વેલર્સ સોમવાર, 23 ઓગસ્ટ 2021 ના રોજ ટોકન હડતાલ પર ઉતરશે.
મિ. HUID એક ‘વિનાશક પ્રક્રિયા’ છે જે વર્તમાન ફરજિયાત હોલમાર્કિંગ પ્રક્રિયા દાગીનાની કોઈ સલામતી આપતી નથી. રજિસ્ટ્રેશન રદ કરવા, દંડની જોગવાઈઓ, શોધ અને જપ્તીનું તત્વ આખરે ઉદ્યોગમાં ‘ઇન્સ્પેક્ટર રાજ’ લાવશે. ટોકન હડતાલ એ HUID ના મનસ્વી રીતે અમલીકરણ સામે અમારો શાંતિપૂર્ણ વિરોધ છે, જે અવ્યવહારુ અને અમલ વિનાનું છે. HUID ગ્રાહકોના હિતની વિરુદ્ધ અને વેપારમાં સરળતાના સિદ્ધાંતની વિરુદ્ધ છે. HUID બોજારૂપ છે અને તે ગ્રાહકો અને MSME જ્વેલર્સ માટે હેરાનગતિ તરફ દોરી જશે. જમીનના કાયદા મુજબ તે ગેરકાયદેસર પણ છે કારણ કે આ પ્રક્રિયા વ્યક્તિગત નાગરિકોની ડેટા ગોપનીયતા અને વ્યવસાયિક ગુપ્તતામાં દખલ કરે છે. જ્વેલર્સને લાગે છે કે, BIS માં નોંધણી કરાવીને, તેઓએ નુકસાન અને આજીવિકા ગુમાવવાના સંદર્ભમાં તેમના ડેથ વોરંટ પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે.
“16 જૂન 2021 થી 256 જિલ્લાઓમાં હોલમાર્કિંગ ફરજિયાત કરવામાં આવ્યું છે અને અંદાજ મુજબ ભારતમાં દર વર્ષે લગભગ 10-12 કરોડ ટુકડાઓ બનાવવામાં આવે છે. વધુમાં, લગભગ 6 – 7 કરોડનો વર્તમાન સ્ટોક. ટુકડાઓ હજુ હોલમાર્ક કરવાનાં બાકી છે. આ એક વર્ષમાં હોલમાર્ક કરવા માટે કુલ ટુકડાઓની સંખ્યાને લગભગ 16 – 18 કરોડ સુધી લઈ જાય છે. ટુકડાઓ. હોલમાર્કિંગ કેન્દ્રોની વર્તમાન ઝડપ/ ક્ષમતા લગભગ 2 લાખ ટુકડાઓ/ દિવસ છે, આ ઝડપે આ વર્ષના ઉત્પાદનને ચિહ્નિત કરવા માટે લગભગ 800 – 900 દિવસ અથવા 3 – 4 વર્ષ જેટલો સમય લાગશે. હાલમાં નવી માર્કિંગ સિસ્ટમ એટલે કે, HUID ઉત્પાદનોને હોલમાર્ક કરવા માટે લગભગ 5 થી 10 દિવસનો સમય લઈ રહી છે, પરિણામે સંપૂર્ણ અડચણ આવી છે અને ઉદ્યોગ સ્થિર છે. વધુમાં, ઉત્પાદકના ટર્નઅરાઉન્ડ સમયગાળાના પરિણામે રોજગારી ગુમાવવી અને નબળી ROI થશે, પરિણામે ગ્રાહકોને દાગીનાની કિંમતમાં વધારો થશે. હાલની હોલમાર્કિંગ પ્રક્રિયામાં વિલંબને કારણે ટન જ્વેલરી નિષ્ક્રિય પડી રહી છે અને BIS સમસ્યાઓ ઉકેલવાને બદલે આપણી ચિંતામાં આગ લગાવી રહી છે.
જ્વેલર્સે હોલમાર્કિંગનું સ્વાગત કર્યું છે અને રજિસ્ટ્રેશનમાં વૃદ્ધિ 34,000 થી 88000 જ્વેલર્સમાં લગભગ 250% થઈ ગઈ છે, જે ગ્રાહકો પ્રત્યે જ્વેલર્સની પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવે છે. જોકે, હોલમાર્કિંગ કેન્દ્રો ઘટાડવામાં આવ્યા છે, કારણ કે 83 કેન્દ્રો કાં તો સ્થગિત અથવા રદ કરવામાં આવ્યા છે.
નવી હોલમાર્કિંગ પ્રક્રિયાઓ (HUID) માં જ્વેલરી કાપવા, ગલન અને સ્ક્રેપિંગનો સમાવેશ થાય છે, જે વેચવાનો છે. જ્યારે જ્વેલરીને નુકસાન થયું હોય ત્યારે હોલમાર્કિંગની સમગ્ર પ્રક્રિયા હારી જાય છે. આગળ, આ પ્રક્રિયા ત્વરિત ગ્રાહક મૈત્રીપૂર્ણ સેવાઓને દૂર કરે છે, જે આ ક્ષેત્રની સૌથી મોટી યુએસપી છે.
જ્વેલર્સનું નામ, જ્વેલરીમાંથી કાઢી નાખવું ગ્રાહકોના હિત માટે હાનિકારક હશે જ્યારે તેઓ જ્વેલરની ઓળખની અછત માટે વેચવા અથવા વિનિમય કરવા માંગશે.
જ્વેલર્સ દ્વારા પ્રસ્તાવિત હોલમાર્કિંગ પોઈન્ટ ઓફ સેલ પર આધારિત હોવું જોઈએ, જ્યારે વેચાણ સિવાય સ્ટોરેજ, ડિસ્પ્લે, ટ્રાન્ઝિટ, એક્ઝિબિટ ટુ સેલ, મેન્યુફેક્ચરિંગ વગેરે તમામ બીઆઈએસ એક્ટ અને રેગ્યુલેશનમાંથી દૂર કરવામાં આવે.
હોલમાર્કિંગ (એચયુઆઈડી) ની નવી માર્કિંગ પ્રક્રિયામાં અમલ ન થઈ શકે તેવા પાલનને કારણે માત્ર ગ્રાહકો જ પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી, જી એન્ડ જે ઉદ્યોગની આજીવિકા પર 1 કરોડ આશ્રિતો દાવ પર લાગશે.
જ્વેલરી પર દંડ અને ફોજદારી પરિણામો, જેમણે જ્વેલરીનું ઉત્પાદન અથવા હોલમાર્કિંગ કર્યું નથી અને તેને વેપારીની જેમ વેચી દીધું છે, તે આખરે ‘ઈન્સ્પેક્ટર રાજ’ ના ડરથી વ્યવસાયોને બંધ કરી દેશે જે પહેલેથી જ શરૂ થઈ ગયું છે. નાગરિક ગુના માટે નોંધણી રદ કરવાની કઠોર જોગવાઈઓ આ વેપાર પર લાદવામાં આવી છે, જ્યાં ફક્ત બીઆઈએસ અધિકારીના સ્ટ્રોકથી, લાખો કર્મચારીઓ, કારીગરો અને તેમના આશ્રિતોની આજીવિકા ગુમાવવી પડે છે.
ભારતીય જ્વેલરી એક કલાનું સ્વરૂપ છે, અને તે એકરૂપ નથી, તેથી ઉદ્યોગે ધોરણ વધારવાની ભલામણ કરી છે. ઉદાહરણ તરીકે, 22kt – 916 થી 918 માટે. ગ્રાહકોને ગુણવત્તાયુક્ત જ્વેલરી ઓફર કરવાની આ ઉદ્યોગની પ્રતિબદ્ધતા છે.
જ્વેલરી ઉદ્યોગની સતત માંગ હોવા છતાં, હોલમાર્કિંગ અંગે નીતિ આયોગના રિપોર્ટને બેન્ચમાર્ક ગણવામાં આવે છે, જ્યારે BIS એક્ટ ઘડવામાં આવ્યો છે, જેને ધ્યાનમાં લેવામાં આવ્યો નથી.
