હવા, પાણી અને વૃક્ષોને બચાવવા ભારતે શું પગલાં લીધાં

આજે વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી રહી છે. તે દર વર્ષે 5 જૂને વિશ્વભરમાં ઉજવવામાં આવે છે. વૃક્ષો અને છોડ પર્યાવરણના પ્રદૂષણના સ્તરને ઘટાડવા અને તેને શુદ્ધ બનાવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. આજના ઓદ્યોગિક સંસ્કૃતિના યુગમાં પર્યાવરણ ખરાબ રીતે પ્રદૂષિત થઈ રહ્યું છે. પર્યાવરણમાં વધતા જતા પ્રદૂષણના કારણે ક્યારેક વરસાદની પરિસ્થિતિ હોય છે તો ક્યારેક દુષ્કાળની સ્થિતિ પણ સર્જાય છે. આવી સ્થિતિમાં લોકોને પર્યાવરણ વિશે જાગૃત કરવા જરૂરી છે. આ હેતુ માટે દર વર્ષે 5 જૂને વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.

1972 માં પર્યાવરણીય પ્રદૂષણની સમસ્યા અંગે સંયુક્ત રાષ્ટ્રએ સ્ટોકહોમ (સ્વીડન) માં વિશ્વભરના દેશોની પ્રથમ પર્યાવરણીય પરિષદનું આયોજન કર્યું હતું. આમાં 119 દેશોએ ભાગ લીધો અને પ્રથમ વખત એક પૃથ્વીના સિદ્ધાંતને માન્યતા આપવામાં આવી. આ પરિષદમાં સંયુક્ત રાષ્ટ્ર પર્યાવરણ કાર્યક્રમનો જન્મ થયો હતો અને દર વર્ષે 5 જૂને પર્યાવરણ દિવસનું આયોજન કરીને નાગરિકોને પ્રદૂષણની સમસ્યાથી વાકેફ કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. તેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ રાજકીય ચેતનાને જાગૃત કરવા અને પર્યાવરણમાં જાગૃતિ લાવીને સામાન્ય લોકોને પ્રેરણા આપવાનો હતો.

આ સેમિનારમાં તત્કાલીન વડા પ્રધાન ઇન્દિરા ગાંધીએ પર્યાવરણની કથળતી સ્થિતિ અને વિશ્વના ભાવિ પર તેની અસર વિષય પર પ્રવચન આપ્યું હતું. પર્યાવરણ સંરક્ષણ તરફ આ ભારતનું પ્રારંભિક પગલું હતું. ત્યારથી, દર વર્ષે 5 જૂને વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.

પર્યાવરણ સુરક્ષા કાયદો 19 નવેમ્બર 1986ના રોજ અમલમાં આવ્યો. આમાં, પાણી, હવા અને જમીન, ત્રણેય અને માનવ, છોડ, સુક્ષ્મજીવો, અન્ય જીવંત પદાર્થો વગેરેને લગતા પરિબળો પર્યાવરણ હેઠળ આવે છે. પર્યાવરણ સુરક્ષા કાયદાના ઘણા મહત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓ છે.

દર વર્ષે આ દિવસે લોકો સામાન્ય રીતે રોપા રોપવા માટે જમીન પર જાય છે અને વિવિધ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. પરંતુ આ વર્ષે વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસની ઉજવણી કોરોના રોગચાળાને કારણે થોડી અલગ રીતે થશે. આવી સ્થિતિમાં, લોકો ફેસબુક, ટ્વિટર, ઇન્સ્ટાગ્રામ વગેરે ઓનલાઇન પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ વિશે જાગૃતિ લાવી રહ્યાં છે.