ધુમ્મસવાળી સ્થિતિમાં ડ્રાઇવિંગ ટિપ્સ:
હવામાનની સ્થિતિ રસ્તાની સપાટી અને ડ્રાઇવરની દૃશ્યતાને નોંધપાત્ર રીતે અસર કરે છે, જેના જે કારણે અકસ્માતોની સંભાવના વધી જાય છે. ધુમ્મસમાં વાહન ચલાવતી વખતે, લોકો વિવિધ પ્રકારની ભૂલો કરે છે, જેમાં જે તેમના વાહનની હેડલાઇટ, જોખમી લાઇટ અને તેમના ટાયરનો પણ સમાવેશ થાય છે.
શિયાળાની સવાર છે, રસ્તો દૂધિયા ચાદરથી ઢંકાયેલો છે, અને આગળ કંઈ સ્પષ્ટ દેખાતું નથી. આવી સ્થિતિમાં વાહન ચલાવવું એ આંખેપાટા બાંધીને તીર ચલાવવા જેવું છે. તીર લક્ષ્ય પર લાગે છે કે નહીં તે નસીબ પર આધાર રાખે છે. અને નસીબ હંમેશા તમારા પક્ષમાં નથી હોતું. ઉત્તર ભારત ધુમ્મસની ચાદરમાં ઘેરાયેલું છે. હાઇવેથી લઈને એક્સપ્રેસવે સુધી, ધુમ્મસ અને ધુમ્મસનું ઝાંખું જાળું દરેક જગ્યાએ છવાયેલું છે, જાણે મૃત્યુબીજી બાજુ ઊભું હોય. તાજેતર ના દિવસોમાં, દેશભરના વિવિધ એક્સપ્રેસ વેપર માર્ગઅકસ્માતોની ઘણી હૃદયદ્રાવક છબીઓ સામે આવી છે. તેથી, ધુમ્મસમાં વાહન ચલાવવુંએ બહાદુરીની કસોટી નથી, પરંતુ સામાન્ય સમજની કસોટી છે. પ્રાથમિક સલાહ એ છે કે ધુમ્મસ દરમિયાન તમારા વ્યક્તિગત વાહનમાં લાંબા અંતરની મુસાફરી ટાળો. જો કે, વાહન ચલાવવું એકદમ જરૂરી હોય, તો ચોક્કસ સાવચેતીઓનું પાલન કરવું આવશ્યક છે.
ધુમ્મસ અકસ્માતના આંકડા
માર્ગ પરિવહન અને ધોરીમાર્ગ મંત્રાલય દ્વારા જાહેર કરાયેલા 2023ના અકસ્માત અહેવાલ મુજબ, હવામાન પરિસ્થિતિઓ રસ્તાની સપાટી અને ડ્રાઇવરની દૃશ્યતાને અસર કરે છે, જેના જે કારણે અકસ્માતોનું જોખમ વધે છે. ભારે વરસાદ, ગાઢ ધુમ્મસ અને કરા પડવા જેવી જે પ્રતિકૂળ હવામાન પરિસ્થિતિઓ દરમિયાન આશરે 15.6 ટકા માર્ગ અકસ્માતોનું મુખ્ય કારણ નબળી દૃશ્યતા છે. ડિસેમ્બર અને જાન્યુઆરી દરમિયાન ઉત્તર ભારતીય રાજ્યોમાં હાઇવે અકસ્માતોમાં તીવ્ર વધારો થવાનું માનવામાં આવે છે. આમાંના મોટાભાગના અકસ્માતો સવારે 5 થી 9 વાગ્યાની વચ્ચે થાય છે, જ્યારે ધુમ્મસ સૌથી ગાઢ હોય છે.- Advertisement -
હેડલાઇટ અને દૃશ્યતા દિવાલ
ધુમ્મસમાં સૌથી મોટી સમસ્યા દૃશ્યતા છે. સામાન્ય હાઇ-બીમ હેડલાઇટ તેજસ્વી પ્રકાશ પ્રદાન કરે છે, પરંતુ ધુમ્મસમાં, આ જ પ્રકાશ દિવાલ જેવો જે દેખાય છે. વૈજ્ઞાનિક રીતે, હાઇ-બીમ હેડલાઇટનો ઉપયોગ કરવાથી ધુમ્મસમાં રહેલા પાણીના ટીપાંમાંથી પ્રકાશ ઉછળીને આંખોમા પાછો ફરે છે (બેકસ્કેટર નામની ઘટના), સફેદ દિવાલ જેવો જે દેખાવ બનાવે છે જે આગળ જોવાનું વધુ મુશ્કેલ બનાવે છે. આવી પરિસ્થિતિઓમાં, ફોગ લેમ્પ્સ અથવા લો-બીમ હેડલાઇટ્સ સૌથી અસરકારક હોય છે. ફોગ લેમ્પ્સ જમીનની નજીક અને પહોળા ખૂણા પર પ્રકાશ ફેંકે છે, જેના જેથી રસ્તાની સપાટી, લેન માર્કિંગ અને કર્બ્સની દૃશ્યતામાં સુધારો થાય છે. લો-બીમ હેડલાઇટ્સ પણ આગળ કરતાં નીચેતરફ ચમકે છે, જેના જે થી ધુમ્મસમાં પ્રતિબિંબ ઓછો થાય છે. જો તમારી કારમાં પીળા ફોગ લેમ્પ્સ હોય તે વધુ સારું છે, કારણ કે પીળો પ્રકાશ ધુમ્મસમાં ઓછો પ્રવેશ કરે છે અને આંખો પર ઓછો તાણ લાવે છે.
પીળો કે સફેદ પ્રકાશ
ધુમ્મસમાં સફેદ પ્રકાશ કરતાં પીળો પ્રકાશ વધુ સારો માનવામાં આવે છે કારણ કે તેની તરંગ લંબાઇ લાંબી હોય છે અને ધુમ્મસમાં રહેલા પાણીના કણો સાથે અથડાયા પછી તે ઓછું પ્રતિબિંબિત થાય છે. વૈજ્ઞાનિક રીતે કહીએ તો, સફેદ કે વાદળી રંગના પ્રકાશની તરંગ લંબાઇ ટૂંકી હોય છે, જેના જે કારણે તે ધુમ્મસમાં વધુ ફેલાય છે અને ડ્રાઇવરની આંખો પર ઝગમગાટ લાવે છે. ઓટોમોબાઈલ સલામતી અભ્યાસો દર્શાવે છે કે ગાઢ ધુમ્મસમાં, સફેદ ઉચ્ચ બીમ પ્રકાશ સાથે દૃશ્યતા ક્યારેક 30 થી 40 ટકા ઓછી થઈ જાય છે, જ્યારે પીળો ધુમ્મસ પ્રકાશ રસ્તાની સપાટી, લેન નિશાનો અને ધારને વધુ સ્પષ્ટ રીતે જોવામાં મદદ કરે છે.
દૃશ્યતા કેટલી ઓછી થાય છે?
સ્વચ્છ હવામાનમાં, વાહનચાલક સરેરારેશ 200 થી 300 મીટર સુધી જોઈ શકે છે. હળવા ધુમ્મસમાં, આ અંતર ઘટી નેલગભગ 50 થી 100 મીટર થઈ જાય છે. ગાઢ ધુમ્મસમાં, દૃશ્યતા ક્યારેક માત્ર 10 થી 20 મીટર સુધી ઘટી શકે છે. આનો અર્થએ છે કે 60 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે મુસાફરી કરતું વાહન રોકવા માટે જરૂરી અંતર જોઈ શકતું નથી. આ જ કારણ છે કે ધુમ્મસમાં ગતિ નિયંત્રણ એક સર્વોચ્ચ સલામતી સાવચેતી બની જાય છે.
ગતિ એ સૌથી મોટો દુશ્મન છે
ધુમ્મસમાં ઝડપે વાહન ચલાવવું એ સીધું જોખમને આમંત્રણ છે. ઓછી દૃશ્યતાને કારણે, તમે પાર્ક કરેલા વાહન, અચાનક વળાંક લેનાર ટ્રક અથવા રસ્તા પર કોઈ પ્રાણીને જોવામાં ધીમા પડી શકો છો. આનાથી બ્રેક લગાવવાનો સમય બચતો નથી. તેથી, ધુમ્મસમાં હંમેશા ઓછી ગતિએ વાહન ચલાવવું શ્રેષ્ઠ છે. એવી ગતિ રાખો કે જો જરૂરી હોય તો તમે આરામથી રોકાઈ શકો
ટેઈલગેટિંગ પણ ખતરનાક છે
ઘણા ડ્રાઇવરો, આગળના વાહનની ટેલલાઇટ જોઈને, તેની ખૂબ નજીક વાહન ચલાવે છે. તેઓ વિચારે છે કે આનાથી તેમને રસ્તો જોવામાં મદદ મળશે અને તેઓ સરળતાથી પાછળ ચાલી શકશે. જોકે, જો સામેનું વાહન અચાનક બ્રેક મારે છે, તો અથડામણ અનિવાર્ય છે. ધુમ્મસમાં, સલામત અંતર સામાન્ય કરતા ઘણું વધારે રાખવું જોઈએ. સામેના વાહનથી પૂરતું અંતર રાખો જેથી જે જો તે અચાનક બંધ થઈ જાય તો પણ તમે સુરક્ષિત રીતે બ્રેક લગાવી શકો.
જોખમી લાઇટનો અયોગ્ય ઉપયોગ
કેટલાક લોકો ધુમ્મસમાં વાહન ચલાવતી વખતે તેમના જોખમી લાઇટ ચાલુ કરે છે. આ પ્રથા અત્યંત જોખમી છે. જોખમી લાઇટ તમારી પાછળ બેઠેલા ડ્રાઇવરો માટે નક્કી કરવામાં મુશ્કેલી ઉભી કરી શકે છે કે તમે લેન બદલી રહ્યા છો કે સીધા આગળ વધી રહ્યા છો. જોખમી લાઇટનો ઉપયોગ ફક્ત ત્યારે જ કરો જ્યારે તમારું વાહન ખરાબ થઈ ગયું હોય અથવા તમે કટોકટીમાં રસ્તાની બાજુમાં રોકાઈ ગયા હોવ. વાહન ચલાવતી વખતે જોખમી લાઇટ મૂંઝવણ પેદા કરી શકે છે અને અકસ્માતો તરફ દોરી શકે છે.
અચાનક બ્રેક અને તીક્ષ્ણ વળાંક ટાળો
ધુમ્મસમાં અચાનક બ્રેક મારવી કે તીક્ષ્ણ વળાંક લેવા ખૂબ જોખમી છે. તમારી પાછળના વાહન પાસે સમય ન હોય શકે, જેના જે કારણે પાછળના ભાગ સાથે અથડામણ થઈ શકે છે. હંમેશા સરળતાથી બ્રેક લગાવો અને વળતા પહેલા વળો. જેટલું સ્થિર અને અનુમાનિત વાહન ચલાવશો, તેટલુ તમે સુરક્ષિત રહેશો.
લેન માર્કિંગ
જ્યારે વસ્તુઓ સ્પષ્ટ ન હોય, ત્યારે લેન માર્કિંગ, કેટ-આઈ રિફ્લેક્ટર અને રોડ ડિવાઈડર તમારી આંખો તરીકે કામ કરે છે. હંમેશા તમારી નજર ડાબી કે જમણી લેન લાઇન પર રાખો. આ તમને મુસાફરીની સાચી દિશા પર નજર રાખવામાં મદદ કરે છે. પરંતુ આનો અર્થએ નથી કે તમારે રસ્તાની વચ્ચે વાહન ચલાવવું જોઈએ.
બ્રેકિંગ ડિસ્ટન્સનું ગણિત સમજો
ધારો કે તમે 80 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે વાહન ચલાવી રહ્યા છો. સામાન્ય સ્થિતિમાં, તમારી કારને સંપૂર્ણરીતે બંધ થવામાં લગભગ 35 થી 40 મીટરનો સમય લાગશે. પરંતુ જો દૃશ્યતા માત્ર ૨૦ મીટર હોય, તો આગળ કંઈક દેખાય કે તરત જ બ્રેક મારવાથી સીધી ટક્કર થઈ શકે છે. આ જ કારણ છે કે નિષ્ણાતો ધુમ્મસમાં, ખાસ કરીને હાઇવેપર, તમારી ગતિ 30 થી 40 કિલોમીટર પ્રતિ કલાક સુધી મર્યાદિત રાખવાની ભલામણ કરે છે.
ફોગ લેમ્પનો યોગ્ય ઉપયોગ
ઓટો સેફ્ટી સ્ટડીઝ અનુસાર, ફોગ લેમ્પ્સ હાઇ બીમ હેડલાઇટ્સ કરતાં રોડ સપાટીને લગભગ 2 થી 3 ગણી વધુ સારી રીતે પ્રકાશિત કરે છે. આનું કારણ એ છે કે ફોગ લેમ્પ્સમાંથી આવતો પ્રકાશ નીચે તરફનો ખૂણો હોય છે અને ધુમ્મસમાંથી ઓછું પ્રતિબિંબિત થાય છે. આ જ કારણ છે કે યુરોપ અને ઘણા વિકસિત દેશોમાં ધુમ્મસવાળા વિસ્તારોમાં ફોગ લેમ્પ્સને ફરજિયાત સલામતી સુવિધા માનવામાં આવે છે.
ફોગ લાઇટ્સ/હેડલાઇટ્સ કેવી રીતે અને શા માટે વધુ સારી રીતે કામ કરે છે
• ફોગ લાઇટ્સ (લો બીમ + ડાઉનવર્ડ/સાઇડ લાઇટ) ધુમ્મસમાં પ્રકાશનું વિખેરન ઘટાડે છે અને વધુ સારી દૃશ્યતા પ્રદાન કરે છે.
• પીળા ફોગ લાઇટ્સ ધુમ્મસમાં ઓછા પાછળ-સ્કેટર અને વધુ સારી દૃશ્યતા સાથે વધુ અસરકારક છે.
ટાયર પર એક નજર
શિયાળામાં, તાપમાન ઘટવાથી, ટા યરનું દબાણ આપોઆપ 2 થી 3 psi ઘટી શકે છે. બ્રેક મારતી વખતે ટાયરનું ઓછું દબાણ વાહનનું સંતુલન બગાડી શકે છે. આંકડા દર્શાવે છે કે અયોગ્ય ટાયર દબાણ અકસ્માતોનું જોખમ લગભગ 10 થી 15 ટકા વધારે છે. તેથી, ધુમ્મસમાં વાહન ચલાવતા પહેલા ટાયરનું દબાણ અને ચાલવાની ઊંડાઈ તપાસવી મહત્વપૂર્ણછે.
થાક અને ઊંઘ
નેશનલ રોડ સેફ્ટી ડેટા અનુસાર, સવારના લગભગ 15 ટકા અકસ્માતોનું મુખ્ય કારણ ડ્રાઇવરની સુસ્તી અથવા થાક છે. ધુમ્મસ આ જોખમને વધુ વધારે છે, કારણ કે સતત, સફેદ ધુમ્મસ આંખોને થાકી જાય છે. તેથી, લાંબા ડ્રાઇવ દરમિયાન વિરામ લેવો અને સતર્ક રહેવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
ધુમ્મસમાં ધીરજ એ સૌથી મોટી સલામતી સુવિધા છે
ધુમ્મસમાં વાહન ચલાવતી વખતે સૌથી મહત્વની બાબત ધીરજ રાખવી. ઝડપથી તમારા ગંતવ્ય સ્થાને પહોંચવા માટે ઉતાવળ કરવાથી ઘણીવાર અકસ્માતો થાય છે. જો ધુમ્મસ ખૂબ ગાઢ હોય અને તમને ખાતરી ન હોય, તો ક્યાંક સલામત જગ્યાએ રોકાઈ જવું શ્રેષ્ઠ છે. યાદ રાખો, મોડું પહોંચવું ઠીક છે, પરંતુ સુરક્ષિત રીતે પહોંચવું એ સૌથી મહત્વની બાબત છે.
