અમેરિકા સહિત સમગ્ર વિશ્વમાં મંદીની સંભાવનાઓ પ્રબળ બની છે. સૌથી લાંબો અને સૌથી ખરાબ સમયગાળો આવવાનો છે. અર્થશાસ્ત્રી નૌરીએલ રૂબિનીને આ આશંકા છે. આ એ જ અર્થશાસ્ત્રી છે જેમણે 2008ની આર્થિક કટોકટીની સાચી આગાહી કરી હતી. આ મંદી પછી, વિશ્વભરના શેરબજારો ક્રેશ થયા અને મોટા પાયે નોકરીઓ ગઈ. હવે ફરી એકવાર નૌરીએલ રૂબિનીએ મંદીના સંકેતોને ઓળખી કાઢ્યા છે. સમગ્ર વિશ્વમાં મહામંદીના વાદળો ઘેરાવા લાગ્યા છે. દુનિયાભરની સેન્ટ્રલ બેંકો મોંઘવારીને કાબુમાં લેવા માટે વ્યાજદરમાં સતત અને આક્રમણ વધારો કરી રહી હોવા છતાં મોંઘવારી કાબુમાં આવતી જણાતી નથી. બીજી તરફ ભારત સહિત વૈશ્ર્વિક કરન્સીમાં પણ કડાકા બોલી ગયા છે.
રૂબીનીનું માનવું છે કે યુએસ અને વૈશ્ર્વિક સ્તરે મંદી આ વર્ષના અંતમાં શરૂ થશે, જે 2023ના અંત સુધી ચાલી શકે છે. આ લાંબો સમય હશે, જે દરમિયાન વિશ્વની અર્થવ્યવસ્થા તબાહીનું દ્રશ્ય જોઈ શકશે. આ સાથે, રૂબિનીએ યુએસ શેરબજારના મહત્વના ઇન્ડેક્સ – સ્ટાન્ડર્ડ એન્ડ પુઅર્સ 500માં મોટા ઘટાડાનું અનુમાન કર્યું છે. નૌરીએલ રૂબિનીએ એક મુલાકાત દરમિયાન જણાવ્યું હતું કે જઙ 500 30% જેટલો ઘટી શકે છે. જો આ ઘટાડો ચાલુ રહેશે તો ઇન્ડેક્સને 40 ટકા સુધીનું નુકસાન સહન કરવું પડી શકે છે. ફુગાવાને નિયંત્રિત કરવા માટે, યુએસ સેન્ટ્રલ બેંક ફેડ રિઝર્વ દ્વારા વ્યાજ દરોમાં સતત વધારો કરવામાં આવી રહ્યો છે. આ અંગે નૌરીએલ રૂબિનીએ કહ્યું કે એવું લાગે છે કે ફેડ રિઝર્વ પછી બીજો કોઈ વિકલ્પ નથી. તેમણે કહ્યું કે ફેડરલ રિઝર્વ માટે હાર્ડ લેન્ડિંગ વિના 2્રુ ફુગાવાના દર સુધી પહોંચવું અશક્ય લાગે છે. રૂબિની અપેક્ષા રાખે છે કે ફેડ નવેમ્બર અને ડિસેમ્બરમાં વ્યાજ દરોમાં 50 બેસિસ પોઈન્ટ્સ સુધી વધારો કરવાનું ચાલુ રાખશે. રૂબિનીને ડર છે કે ઘણી ઝોમ્બી સંસ્થાઓ, બેંકો, કોર્પોરેટ્સ, શેડો બેંકો તેમનું અસ્તિત્વ ખતમ કરી શકે છે.
તેમણે કહ્યું કે વિશ્વ મંદીની ઝપેટમાં છે, સરકારો પાસેથી નાણાકીય ઉત્તેજનાના પગલાંની અપેક્ષા નથી. તેમણે કહ્યું કે સરકારો પહેલાથી જ વધારાના દેવા હેઠળ ચાલી રહી છે. રૂબિની આ કટોકટીને 1970ના દાયકાની પરિસ્થિતિ તરીકે જુએ છે. તેમનું માનવું છે કે મોટા પાયે દેવાની કટોકટી જોવા મળી શકે છે. તેમણે કહ્યું કે તે ટૂંકી મંદી નથી. આ એક ગંભીર અને લાંબી મંદી હશે.
ભારતીય શેરબજારમાં રોકાણકારોનું રૂપિયા 4.90 કરોડનું ધોવાણ
ચોમેરથી આવેલ વેચવાલીના દબાણ પાછળ બીએસઇ સેન્સેક્સ 1020.80 પોઇન્ટ તૂટીને 58098.92ની નીચી સપાટીએ ઉતરી આવ્યો હતો. જ્યારે એનએસઇનો નિફ્ટી 302.45 પોઇન્ટ તૂટી 17327.35ની નીચી સપાટીએ ઉતરી આવ્યો હતો. સેન્સેક્સમાં બોલેલા કડાકાના પગલે રોકાણકારોની સંપત્તિમાં પણ રૂા. 4.90 લાખ કરોડનું ધોવાણ થતાં અંતે રૂા. 276.74 લાખ કરોડ રહ્યું હતું. આજે સ્મોલ– મિડકેપ શેરોમાં ઝડપી પીછેહઠ જોવા મળી હતી.
ડાઉજોન્સ બાવન સપ્તાહના તળિયે
વિશ્વના સૌથી મોટા શેરબજાર અમેરિકામાં શેરઆંક મંદીના સ્તરની નજીક આવી ગયા છે. શુક્રવારે ડાઉ જોન્સ ઇન્ડેક્સ તેની વર્ષની નીચી સપાટીએ અને છેલ્લી ઊંચી સપાટીથી 20 ટકા ઘટી ગયો હતો. જોકે, દિવસના અંતે તેમાં થોડો સુધારો જોવા મળ્યો હતો. શુક્રવારે ડાઉ 486 પોઇન્ટ ઘટી 29,590 બંધ રહ્યો હતો.
