ફેસબુકે બુધવારે સુપ્રીમ કોર્ટને કહ્યું હતું કે તે સંમત છે અને તમામ ભારતીય કાયદાઓનું પાલન કરે છે પરંતુ સંસદ અને વિધાનસભાના અધિકારક્ષેત્રને આધિન તેમને સોશિયલ મીડિયાના દુરૂપયોગની તપાસ કરતી પેનલ સમક્ષ હાજર થવાની ફરજ પાડી શકાતી નથી અને તેના મૌનનો અધિકાર દૂર લઈ શકાતો નથી.
ફેસબુક તરફથી ઉપસ્થિત વરિષ્ઠ એડવોકેટ હરીશ સાલ્વેએ જસ્ટિસ સંજય કિશન કૌલ, દિનેશ મહેશ્વરી અને હ્રિશેશ રોયની ખંડપીઠને કહ્યું કે કંપની અને તેના પ્રતિનિધિઓને મંતવ્ય આપવા ધારાસભ્ય પેનલ સમક્ષ હાજર થવાની ફરજ પાડી શકાતી નથી, અને દિલ્હી વિધાનસભા સમિતિ દ્વારા જારી સમન્સ બંધારણીય ઘમંડી ની રીત છે.
બેંચે સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પર દિલ્હી વિધાનસભાની સમિતિની સમન્સનું પાલન કરવાની સંકોચ અંગે સવાલ ઉઠાવ્યો હતો, જે પાછલા વર્ષે રાજધાનીમાં થયેલા કોમી રમખાણોની તપાસ કરી રહી છે, જ્યારે તેના પ્રતિનિધિ અગાઉ માહિતી ટેક્નોલોજી પર સંસદની સ્થાયી સમિતિ સમક્ષ હાજર થયા હતા. રજૂઆત કરી હતી કે કોઈ પણ સમિતિ સમક્ષ હાજર થવું કે નહીં તે નિર્ણય કંપનીએ કરવાનોછે. તેમણે કહ્યું કે ફેસબુકના પ્રતિનિધિઓ સંસદીય સમિતિ સમક્ષ સ્વેચ્છાએ હાજર થયા.
સાલ્વેએ જવાબ આપ્યો, હું વ્યાપારી મજબૂરી માટે ત્યાં ગયો હતો. જ્યાં હાજર થવું તે મારી પસંદગી છે. પરંતુ મને ફરજ પાડી શકાતી નથી. મારો ભાગ ન લેવાનો અધિકાર છે. વાણી અને મૌનનો મારો બંધારણીય અધિકાર છે, સાલ્વેએ જવાબ આપ્યો.
તેમણે વધુ વિગતવાર જણાવ્યું હતું કે કંપની રમખાણો અંગે રાજકીય ઝઘડાની પાર્ટી બનવાની ઇચ્છા રાખતી નથી કારણ કે તે ભાગ લીધા વિના માત્રચર્ચા માટેનું મંચ પૂરું પાડે છે. સાલ્વેએ કહ્યું, જે બન્યું હતું અને દિલ્હીની હિંસા માટે કોણ જવાબદાર છે તેના પર વિભાજન છે. જે ચાલી રહ્યું છે તે રાજકીય લડાઇ છે અને હું તેનો ભાગ બનવા માંગતો નથી.
જોકે, ખંડપીઠે અવલોકન કર્યું છે કે ફેસબુક તેના પ્લેટફોર્મ પર શું થઈ રહ્યું છે તેની જવાબદારીથી ભાગી નહીં શકે. ન્યાયાધીશ કૌલે કહ્યું કે, તમે એક એવું મંચ પૂરૂ પાડો છે જ્યાં ચર્ચા થાય છે. શું તમે એમ કહી શકો કે મારા હાથ બંધ છે? તે કંઈક છે જે મારા મગજમાં પરેશાન છે.
સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાએ સાલ્વેની દલીલનો સખ્ત વિરોધ કર્યો હતો અને બેંચને કહ્યું હતું કે બહુરાષ્ટ્રીય કંપની એવો નિર્ણય લઈ શકે નહીં કે તે સંસદના અધિકારક્ષેત્રને આધિન ન રહી શકે. તેમણે કહ્યું કે કંપનીએ એક વિધાનસભાના સક્ષમ અધિકારક્ષેત્ર પહેલા જ હાજર રહેવું પડ્યું હતું. એસજીએ જણાવ્યું હતું કે, દિલ્હી વિધાનસભા દ્વારા જારી કરાયેલા સમન્સ ખોટા છે કારણ કે દિલ્હીમાં કાયદો અને વ્યવસ્થાની સમસ્યા કેન્દ્રના અધિકારક્ષેત્રમાં આવે છે.
મહેતાએ કહ્યું, તે રજૂ થવાનું બંધાયેલ છે. જો વિધાનસભાનો અધિકારક્ષેત્ર હોય તો તેણે પણ તેનું સન્માન કરવું જોઈએ. ત્યારબાદ ખંડપીઠે ફેસબુકની દિલ્હી વિધાનસભા દ્વારા જારી કરેલા સમન્સ રદ કરવાની માંગણી પર પોતાનો આદેશ સુરક્ષિત રાખ્યો હતો.
અગાઉ, દિલ્હી એસેમ્બલીએ એસસીને કહ્યું હતું કે ચૂંટાયેલા પ્રતિનિધિ હોવાને કારણે, તેના ભૌગોલિક ક્ષેત્રમાં ઓનલાઇન સમૂહના નફરત અને તેના પરિણામે થતી હિંસાને રોકવા માટેના પગલાઓની તપાસ કરવી એ તેની ફરજ છે અને કંપની કેન્દ્રની જાહેર જનતાની સૂચિમાં શાંતિ અને સુમેળ આવે છે તે બહાનું ન લઈ શકે.
તેણે દલીલ કરી હતી કે એસેમ્બલીએ તેના અધિકારીને તેની પેનલ સમક્ષ હાજર થવાનું કહીને ફેસબુકને મૂલ્ય અને કદ આપ્યું હતું પરંતુ તેઓ હાજર રહેવાની અને ઇનપુટ આપવાનો ઇનકાર કરીને પોતાનું અપમાન કરી રહ્યા હતા. એસેમ્બલીએ કહ્યું કે, દિલ્હીના એનસીટીમાં લાખો વપરાશકર્તાઓ ધરાવતા ફેસબુક નફરતની વાણી અને સામાજિક એકતાના અન્ય સમાન પડકારોથી નિવારવાનાં રસ્તાઓ કેવી રીતે શોધે છે તે કેવી રીતે સમજવું જરૂરી છે.
