જે લોકો મોદીને નજીકથી નથી જાણતા તેઓ મંગળવારે મોદીની આંખમાં આંસુ જોઈને આશ્ચર્યચકિત થઈ શકે છે, પરંતુ હું સારી રીતે જાણું છું કે કડક મોદી ઉપરથી સખત છે, હૃદય નરમ છે. મંગળવારે મેં સંસદમાં રાજકારણનો ચહેરો જોયો. આ દિવસે, દેશના સૌથી મોટા નેતાએ વિરોધી પક્ષના નેતાને વિદાય આપી, તેમની સંવેદનાને યાદ કરીને અને આંસુઓ વહ્યા.
મંગળવારે કોંગ્રેસના વરિષ્ઠ નેતાઓમાંના એક અને રાજ્યસભામાં વિપક્ષી નેતા ગુલામ નબી આઝાદનો વિદાય દિવસ હતો. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ તેમને આપેલા ભાષણમાં 14 વર્ષ પહેલા આઝાદ જમ્મુ-કાશ્મીરના મુખ્ય પ્રધાન હતા ત્યારે શ્રીનગરમાં થયેલા આતંકી હુમલાને યાદ કર્યા હતા. આતંકીઓએ ગુજરાતથી પર્યટકો લઇ જઇ રહેલી બસ પર ગ્રેનેડ ફેંકી દીધો હતો, જેમાં 4 પ્રવાસીઓના મોત નીપજ્યાં હતાં.
મોદીએ કહ્યું, ’તેમના (આઝાદ) આંસુ અટકતા નહોતા, તેમણે મારી સાથે પરિવારના સભ્યની જેમ વાત કરી. શક્તિ આવે છે અને જાય છે, પરંતુ ખૂબ જ ઓછા લોકો જાણે છે કે તેને કેવી રીતે ડાયજેસ્ટ કરવું. એક મિત્ર તરીકે, હું ઘટનાઓ અને અનુભવોના આધારે તેમનો આદર કરું છું. જ્યારે બંને નેતાઓ ભાવનાથી ભરેલા આ ભાષણો આપી રહ્યા હતા, ત્યારે આખું ગૃહ શાંતિથી સાંભળી રહ્યું હતું. મોદી અને આઝાદની પ્રેમાળ વાતો સાંભળ્યા પછી ગૃહના સભ્યો ટેબલ થપથપાવી રહ્યા હતા.
મંગળવારે આઝાદની પ્રશંસા કરતાં મોદીએ કહ્યું હતું કે ગુલામ નબી આઝાદ ગૃહમાંથી નિવૃત્ત થયા હોવા છતાં પણ તેઓ દેશની સુધારણા માટે કામ કરવાનું ચાલુ રાખશે. મોદીએ કહ્યું, તેઓ રાજ્યસભાના સભ્ય ન હોઈ શકે, પરંતુ વડા પ્રધાનના ગૃહના દરવાજા હંમેશા તેમના માટે ખુલ્લા રહેશે.
હું છેલ્લા 40 વર્ષથી નરેન્દ્ર મોદીને ઓળખું છું, અને હું ગુલામ નબી આઝાદને પણ જાણું છું કારણ કે તેઓ યુથ કોંગ્રેસના પ્રમુખ હતા અને હું પત્રકાર હતો. મારા અંગત અનુભવોના આધારે, હું એમ કહી શકું છું કે આ રાજકીય નેતાઓ ગમે તેટલા હોશિયાર કેમ ન હોય, પરંતુ જ્યારે પરસ્પર સંબંધોની વાત આવે છે ત્યારે બંને હંમેશાં હાર્દિક લાગણીઓ દેખાડવા તૈયાર હોય છે. બંને ભાવનાઓથી ભરેલા છે, નરમ હૃદયવાળા અને અન્ય લોકોને તકલીફમાં જોઈ શકતા નથી.
કેટલાક કહી શકે છે કે મોદીએ રાજ્યસભામાં જાહેરમાં આંસુ ન ઉડાવવા જોઈએ, કારણ કે રડવું એ નબળાઇની નિશાની છે. પણ મને લાગે છે કે વડા પ્રધાન પણ મનુષ્ય છે, તેમની પણ ભાવનાઓ છે અને જ્યારે ભાવનાઓના સમુદ્રમાં ભરતીની સ્થિતિ થાય છે, તો તે દૂર વહી જવું ઠીક છે. જ્યારે મંગળવારે મોદીના આંસુઓ બહાર આવ્યાં, ત્યારે તેણે દેશને ઓછામાં ઓછું બતાવ્યું કે તેમના નેતા નિર્દોષ છે, હૃદયની છાતીમાં ધબકતું છે. દેશના લોકોને ખબર પડી કે તેમના નેતા જાણે છે કે વિરોધીઓને કેવી રીતે માન આપવું, અને વ્યક્તિગત સંબંધો જાળવવા. તે જાણે છે કે વિરોધીઓની તીવ્ર ટીકાને કેવી રીતે ભૂલી શકાય, અને કહે છે કે દેશ માટે જે સારું છે તે ડન્કેની ચોટ પર સારું છે.
આ આપણા દેશની લોકશાહીની તાકાત છે, આ તાકાત છે. અહીં વિરોધ નો અર્થ વ્યક્તિગત દુશ્મનાવટ અથવા દ્વેષ નથી. લોકશાહી બધા માટે પ્રથમ છે, દેશ પ્રથમ છે. તેથી જ ગુલામ નબી આઝાદે મંગળવારે કહ્યું કે તે મુસ્લિમ છે, મક્કમ મુસ્લિમ છે અને તેને ગર્વ છે કે તે ભારતીય મુસ્લિમ છે. તેમણે કહ્યું હતું કે વિશ્વમાં મુસ્લિમો માટે ભારત કરતાં હિન્દુસ્તાનથી શ્રેષ્ઠ કોઈ બીજું સ્થાન નથી.આઝાદે કહ્યું, પાકિસ્તાનની હાલત જોઈને હું પોતાને નસીબદાર માનું છું કે પાકિસ્તાન ન ગયો. ભારતીય મુસ્લિમ હોવાનો તેમને ગર્વ છે. મુસ્લિમ દેશોની હાલત કફોડી બની રહી છે. તેઓ એકબીજા સાથે લડી રહ્યા છે.
જે લોકો દેશના મુસ્લિમોને ઉશ્કેરવાનો પ્રયત્ન કરે છે, મુસ્લિમોને ડરાવવાનો પ્રયત્ન કરે છે, તેઓએ ગુલામ નબી આઝાદનું આ નિવેદન ફરીવાર સાંભળવું જોઈએ. ગુલામ નબી આઝાદે જણાવ્યું હતું કે તેઓ જમ્મુના વિસ્તારમાંથી આવે છે જેમાં મુસ્લિમોની સંખ્યા સૌથી વધુ છે, પરંતુ તેમને ગર્વ છે કે વિદ્યાર્થી રાજકારણના સમયથી જ તેમને હિન્દુ કાશ્મીરી પંડિતોના 100 ટકા મતો મળ્યા છે.ગુલામ નબીએ કહ્યું કે, પરંતુ જ્યારે તેઓ કાશ્મીરી પંડિતોની પીડા વિશે વિચારે છે, ત્યારે જૂના દિવસોને યાદ કરીને ઘણી મુશ્કેલી પડે છે. તે ઈચ્છે છે કે ખીણમાં આતંક મટી જાય, નિરાધાર એશિયનો ફરીથી સ્થાયી થાય અને વિસ્થાપિત કાશ્મીરી પંડિતો તેમના ઘેર પાછા આવે.
ગુલામ નબી આઝાદ સાચા દેશભક્ત છે. જ્યારે તે જમ્મુ અને કાશ્મીરના મુખ્ય પ્રધાન હતા, ત્યારે મેં તેમને ખૂબ હિંમતથી આતંકવાદ સામે લડતા જોયા છે. મને યાદ છે કે એક દિવસ હું શ્રીનગરમાં તેના ઘરે હતો. અમે લંચ માટે ટેબલ પર બેઠા હતા કે ફોન પર આતંકવાદી હુમલો થયાના સમાચાર મળ્યા. અમે બંને પોતાનો ખોરાક છોડીને મુકાબલો થયો ત્યાં પહોંચ્યા. હું તેની સાથે પ્રવાસમાં હતો અને અચાનક ગોળીબારનો અવાજ આવ્યો ત્યારે તે પોલીસકર્મીઓ પાસેથી ઘટનાની માહિતી મેળવી રહ્યો હતો. કેટલાક આતંકીઓ નજીકની બિલ્ડિંગમાં છુપાયા હતા. સુરક્ષા જવાનોએ આઝાદને લગભગ કારમાં બેસાડી દીધા અને અમને જવા કહ્યું. આઝાદે તેને કહ્યું કે તમારે તમારું કામ કરવું જોઈએ, પરંતુ ગભરાટ ટાળવો જોઈએ. તેણે પોલીસકર્મીઓને કહ્યું, હું તમારી સાથે ખડકની જેમ ઉભો છું.
આજે પણ મને તે દ્રશ્ય યાદ છે, તેથી હું આઝાદને સલામ કરવા માંગુ છું. આઝાદ જેવા નેતાઓ આતંકવાદને ખતમ કરવા માટે લડ્યા અને છેલ્લા 6 વર્ષોમાં નરેન્દ્ર મોદીએ આતંકવાદીઓની મોતને આતંકથી ભરી દીધી છે. ખીણની પરિસ્થિતિમાં મોટો બદલાવ આવ્યો છે, અને રાજ્યસભામાં બીજા કોઈએ તેની પ્રશંસા કરી નહોતી, પરંતુ મહેબૂબા મુફ્તીની પીપલ્સ ડેમોક્રેટિક પાર્ટીના સાંસદે પ્રશંસા પણ કરી હતી કે કેન્દ્ર સરકારના મંત્રીઓએ કાશ્મીરમાં કોઈ પણ કામનો ઇનકાર કર્યો નથી. તેમણે કહ્યું, કાશ્મીર હવે પ્રગતિ કરી રહ્યું છે અને સ્થાનિક પ્રતિનિધિઓ તેમજ સ્થાનિક અધિકારીઓને વિવિધ યોજનાઓ માટે વધુ ભંડોળ મળી રહ્યું છે.
પીડીપી ચીફ મહેબૂબા મુફ્તિએ જમ્મુ-કાશ્મીરમાં કલમ-370 નાબૂદ કરવા અંગે ખૂબ જ સખત ચેતવણી આપતા ઓગસ્ટ 2019 ના રોજ સરકાર વિરુદ્ધ નિવેદન કહ્યું હતું. ત્યારબાદ તેમણે કહ્યું હતું કે જો કલમ-370 હટાવવામાં આવે તો કાશ્મીરમાં ત્રિરંગો કોઈ ઉપાડશે નહીં અને લોહીની નદીઓ વહેશે. પરંતુ આજે કાશ્મીરમાં વિકાસની લહેર દેખાઈ રહી છે. આજે 4 જી ઇન્ટરનેટ સેવા ફરી શરૂ થઇ છે, શાળાઓ અને કોલેજો શરૂ થઈ રહી છે, હોસ્પિટલો અને રસ્તાઓ સારી હાલતમાં છે. લોકોને વીજળી અને પાણી મળવું જોઈએ, રોજગાર મળવો જોઈએ, આ દિશામાં કાર્ય શરૂ થયું છે.
બધાએ સ્વીકાર્યું કે કાશ્મીરમાં વિકાસ પરિષદની ચૂંટણીઓમાં કોઈ ખલેલ નથી, અને હવે કાશ્મીરમાં જમ્હુરિયત, કાશ્મીરિયત અને ઇન્સાનિયત જોવા મળી રહ્યા છે. મને ખાતરી છે કે હવે બહુ જલ્દી એવો દિવસ આવશે જ્યારે કાશ્મીરના યુવાનો પાસે એક તરફ રાઇફલ્સની જગ્યાએ લેપટોપ હશે, કાશ્મીરી પંડિત નિર્ભયતાથી ઘરે પાછા ફરશે અને કાશ્મીરના મંદિરોમાં ઘંટનાદ સંભળાશે. ત્યારે કાશ્મીરના લોકોને ગર્વ થશે કે તેઓ આપણા મહાન દેશનો ભાગ છે. આખું ભારત તે દિવસની રાહ જોઇ રહ્યું છે અને મને ખાતરી છે કે તે દિવસ જલ્દી આવશે.(રજત શર્મા ઇન્ડિયા ટીવીના ચીફ છે)