સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું છે કે, બાર એસોસિએશનો દ્વારા હડતાલ અથવા બહિષ્કારને કારણે વકીલ માટે કોર્ટમાં હાજર રહેવાનો ઇનકાર કરવો વ્યાવસાયિકતા નથી અને અણગમો છે, કારણ કે તેઓ કોર્ટની કાર્યવાહીમાં વિક્ષેપ પાડી શકતા નથી અને તેમના ગ્રાહકોના હિતને જોખમમાં મૂકી શકતા નથી. સર્વોચ્ચ અદાલતે આગળ જોયું કે વકીલ કોર્ટનો અધિકારી છે અને સમાજમાં વિશેષ દરજ્જો ધરાવે છે.
જસ્ટિસ એમ આર શાહ અને એ એસ બોપન્નાની ખંડપીઠે એક કેસની સુનાવણી દરમિયાન આ નિરીક્ષણ કર્યું જેમાં રાજસ્થાન હાઇકોર્ટમાં વકીલો 27 સપ્ટેમ્બર, 2021 ના રોજ હડતાલ પર ઉતર્યા હતા.
બાર એસોસિએશન અથવા બાર કાઉન્સિલ દ્વારા હડતાલ અથવા બહિષ્કારની હાકલના અનુસંધાનમાં પણ વકીલ માટે કોર્ટમાં હાજર રહેવાનો ઇનકાર કરવો બિનવ્યાવસાયિક તેમજ અયોગ્ય છે. તે વધુ જોવા મળે છે કે એડવોકેટ કોર્ટના અધિકારી છે અને સમાજમાં વિશેષ દરજ્જો ધરાવે છે. વકીલોની અદાલતની કામગીરીને સુનિશ્ચિત કરવાની જવાબદારીઓ અને ફરજો હોય છે. તેઓ તેમના ગ્રાહકોની ફરજ છે અને હડતાલ ન્યાયના વહીવટમાં દખલ કરે છે.
તેઓ આ રીતે કોર્ટની કાર્યવાહીમાં વિક્ષેપ પાડી શકતા નથી અને તેમના ગ્રાહકોના હિતને જોખમમાં મૂકી શકતા નથી. ઉપરોક્ત નિર્ણયોમાં આ અદાલત દ્વારા નિર્ધારિત કાયદો હોવા છતાં અને વકીલો દ્વારા હડતાલ સામે આ અદાલતે વ્યક્ત કરેલી ચિંતા છતાં, વસ્તુઓ સુધરી નથી.તેણે કહ્યું.
સુપ્રીમ કોર્ટે બાર કાઉન્સિલ ઓફ ઈન્ડિયાના ચેરમેન મનન કુમાર મિશ્રાની રજૂઆતની નોંધ લીધી કે બીસીઆઈએ જયપુર ખાતે રાજસ્થાન હાઈકોર્ટના બાર એસોસિએશનને નોટિસ આપી છે. વરિષ્ઠ વકીલે જણાવ્યું કે માત્ર એક જ કોર્ટનો બહિષ્કાર કરવાની હાકલ હતી. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે તે પણ સહન કરી શકાતું નથી.
બેન્ચે કહ્યું કે, માત્ર એક જ કોર્ટનો બહિષ્કાર કરવાથી ન્યાયતંત્રની સ્વતંત્રતામાં અવરોધ ઉભો થશે અને તે ચોક્કસ ન્યાયાધીશ પર દબાણ આવી શકે છે જેની કોર્ટનો બહિષ્કાર કરવામાં આવે અને તેનાથી ન્યાયતંત્રને નિરાશા થઈ શકે છે.
ખંડપીઠે જયપુર ખાતે રાજસ્થાન હાઇકોર્ટના બાર એસોસિએશનના પ્રમુખ, સચિવ અને કાર્યાલયના અધિકારીઓને નોટિસ જારી કરી છે કે તેમની વિરુદ્ધ તિરસ્કારની કાર્યવાહી કેમ શરૂ ન કરી શકાય? એમ પુછયું.
આ મામલાની આગામી સુનાવણી 25 ઓક્ટોબરના રોજ નોંધવામાં આવી છે. સુપ્રીમ કોર્ટે રજિસ્ટ્રીને જયપુર ખાતે રાજસ્થાન હાઇકોર્ટના રજિસ્ટ્રાર જનરલ મારફતે નોટિસ પાઠવવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. જયપુર ખાતે રાજસ્થાન હાઇકોર્ટના રજિસ્ટ્રાર જનરલને નિર્દેશ આપવામાં આવે છે કે જયપુર ખાતે રાજસ્થાન હાઇકોર્ટના બાર એસોસિએશનના પદાધિકારીઓ/પ્રમુખ/સચિવને નોટિસ તેમના પર સારી રીતે આપવામાં આવે. 4 ઓક્ટોબરના આદેશમાં જણાવ્યું હતું.
તેના અગાઉના નિર્ણયોનો ઉલ્લેખ કરતા સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે બાર એસોસિએશન અને વકીલો દ્વારા હડતાલ પર જવું એકદમ તિરસ્કારજનક છે અને આ કોર્ટના અગાઉના નિર્ણયોની વિરુદ્ધ છે. તેના અગાઉના આદેશમાં, સુપ્રીમ કોર્ટે ખાસ કરીને અવલોકન કર્યું હતું અને કહ્યું હતું કે વકીલોને હડતાલ પર જવાનો અથવા તો ટોકન હડતાલ કરવાનો અથવા હડતાલનું એલાન આપવાનો કોઈ અધિકાર નથી. તેણે એવું પણ માન્યું હતું કે ગ્રાહકો વતી વકાલત રાખતી વખતે તેઓ હડતાલ અથવા બહિષ્કારના કોલને અનુસરીને કોર્ટમાં હાજર રહેવાનું ટાળી શકે છે.
