ભારતીય શેર બજાર 28 ફેબ્રુઆરીએ ખુલતાંજ તૂટી પડ્યું. સેન્સેક્સ 1414 પોઈન્ટ ક્રેશ થઈ 73,198.10 અંકે પહોંચ્યું. નિફ્ટી-50 પણ 420 પોઈન્ટ એટલે કે 1.86% ઘટી 22,124.70ની સપાટી પર આવી ગયું. આ તીવ્ર ગિરાવટને કારણે BSEમાં લિસ્ટેડ કંપનીઓની માર્કેટ વેલ્યુ 8.85 લાખ કરોડ રૂપિયા ઘટી ગઈ. આ સાથે નિફ્ટીએ 29 વર્ષમાં પહેલીવાર સતત પાંચમા મહિનામાં ગિરાવટ નોંધાવી છે.
શેર બજાર પતનના 4 મુખ્ય કારણ:
- વૈશ્વિક ટ્રેડ વૉરની આશંકા
• અમેરિકન રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે કૅનેડા અને મેક્સિકો પર 25% ટેરીફ લાગુ કરવાનો નિર્ણય કર્યો છે, જે 4 માર્ચથી અમલમાં આવશે. અગાઉ આ 2 એપ્રિલથી લાગુ થવાનું હતું, પરંતુ ટ્રમ્પે સમયગાળો ટૂંકો કરી શેરબજારમાં અસ્થિરતા ઊભી કરી છે.
• ચીનમાંથી આવતા માલ પર પણ 10% વધારાના ટેરીફની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. આ પગલાં વિશ્વના બે સૌથી મોટા અર્થતંત્રો – અમેરિકા અને ચીન વચ્ચે વ્યાપાર યુદ્ધ (Trade War) ભડકાવી શકે છે.
• વિશ્વભરમાં રોકાણકારો માટે આ અનિશ્ચિતતા ખૂબ જ ખતરનાક છે. ટ્રેડ વોરના પરિણામે વિશ્વની અર્થવ્યવસ્થાની વૃદ્ધિ ધીમી પડી શકે છે, જેના કારણે રોકાણકારોએ શેરબજારમાં વેચવાલી કરી અને માર્કેટમાં ભારે કડક ઘટાડો નોંધાયો. - એશિયાઈ શેરબજારમાં નરમાશ
- ભારતીય શેરબજાર પર એશિયાઈ બજારના ઘટાડાનો સીધો પ્રભાવ પડ્યો.
- હોંગકોંગના HSI (Hang Seng Index)માં 6 સપ્તાહ પછી 3% તીવ્ર ગિરાવટ જોવા મળી.
- ચીનના CSI300 અને શાંઘાઈ કમ્પોઝિટ ઈન્ડેક્સ પણ અનુક્રમે 97% અને 1.98% ઘટ્યા.
- જાપાનના Nikkei ઇન્ડેક્સમાં વિદેશી રોકાણકારોએ 04 ટ્રિલિયન યેન ($6.95 બિલિયન)નું રોકાણ ખેંચી લીધું, જે 5 મહિનાની સૌથી મોટી રોકાણ વિક્રમણની ઘટના છે.
- એશીયાઇ બજારની નબળાઈએ ભારતીય શેરબજારમાં પણ વેચવાલી વધારી, કારણ કે વિદેશી રોકાણકારો (FIIs) ભારતમાં પણ વેચવાલી કરી રહ્યા છે.
- AI સેક્ટરના ગ્રોથ પર શંકા
- વૈશ્વિક ટેક ઇન્ડસ્ટ્રી માટે Nvidia એક મહત્ત્વની કંપની છે, અને AI (Artificial Intelligence) ઉદ્યોગમાં તેની કારકિર્દી ખૂબ મજબૂત છે.
- Nvidiaએ ત્રિમાસિક પરિણામો (Quarterly Earnings) અપેક્ષા કરતાં નીચા જાહેર કર્યા, જેના કારણે ટેક શેરોમાં પતન શરૂ થયું.
- Nvidiaના શેર 5% તૂટ્યા, જેના કારણે મેટા (Meta), એમેઝોન (Amazon), ગુગલ (Google) અને માઈક્રોસોફ્ટ (Microsoft) જેવા બિગ ટેક શેરો પણ તૂટી પડ્યા.
- વૈશ્વિક ટેક કંપનીઓમાં મંદીના સંકેત આવતા રોકાણકારોએ ટૂંકા ગાળામાં ટેક શેરોમાં વેચવાલી કરી, જેની અસર ભારતીય IT અને AI સેક્ટર પર પણ થઈ.
- અમેરિકામાં મંદીની ભીતિ
- અમેરિકામાં બેરોજગારીના દાવાઓ (Jobless Claims) અપેક્ષા કરતાં વધારે વધ્યા, જે અર્થતંત્રમાં મંદી (Recession) શરૂ થવાની ભીતિ વેગવંતી કરે છે.
- આર્થિક મંદીના કારણે રોકાણકારોએ વિદેશી બજારોમાંથી રોકાણ પાછું ખેંચવા પ્રારંભ કર્યું, જેના કારણે ભારતીય બજાર પર પણ પ્રતિકૂળ અસર થઈ.
- વિશ્વભરમાં IT શેરો પર માઠી અસર થઈ, કારણ કે ભારતના IT સેક્ટરની મોટી આવક અમેરિકાથી આવે છે.
- નિફ્ટી IT ઈન્ડેક્સ 18% તૂટ્યો, અને આ સપ્તાહમાં કુલ 8% ની ગિરાવટ નોંધાઈ, જે રોકાણકારો માટે મોટા ધકકા જેવું છે.